Tuesday , 19 March 2024


The (difficult) ROAD TO THE TOKYO OLYMPICS: why the numbers always tell the truth ... Recursion in the Greek participations of the last 25 years: conclusions and recommendations

Τα σύγχρονα αθλήματα που συνθέτουν το ολυμπιακό πρόγραμμα είναι 33 με 324 αγωνίσματα και τις κατηγορίες τους – έτσι όπως ακριβώς αποφάσισε η ΔΟΕ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020 στο Τόκυο. Για να έχει κανείς μια ολοκληρωμένη εικόνα της εξέλιξης κατά τους τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες του «γιγαντωμένου» Ολυμπιακού προγράμματος παραθέτουμε τον επόμενο πίνακα:

Πόλη/έτος διεξαγωγής Αριθμός αθλητών Αριθμός χωρών Αγωνίσματα Αθλήματα

1

Barcelona 1992

9,356

169

257

25

2

Atlanta 1996

10,318

197

271

26

3

Sydney 2000

10,651

199

300

28

4

Athens 2004

10,625

201

301

28

5

Beijing 2008

10,942

204

302

28

6

London 2012

10,568

204

302

26

7

Rio 2016

11,237

207

306

28

8

Tokyo 2020

11,500

207

324

33

Έχοντας μια γενική άποψη για τα μεγέθη του ολυμπιακού προγράμματος, επικεντρωνόμαστε στην ελληνική συμμετοχή στις παραπάνω διοργανώσεις:

Πίνακας στοιχείων ελληνικών συμμετοχών στους πρόσφατους Ολυμπιακούς Αγώνες

Ελληνική συμμετοχή αθλημάτων στους Ο.Α. (1996 – 2016) και κατάταξη βάση μεταλλίων

O.G.

Barcelona 1992

Atlanta 1996

Sydney 2000

Athens 2004

Beijing 2008

London 2012

Rio

2016

Sports representation in official program

18/25

18/26

18/28

27/28

20/28

16/26

13/28

Events – disciplines

257

271

300

301

302

302

306

Number Of Athletes

70

121

139

436

153

103

91

Medals/ranking

2/26η

8/16η

13/17η

16/15η

4/59η

2/76η

6/26η

Στο έντυπο της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής για τους τρεις τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες, αναφέρεται ελληνική συμμετοχή σε 23 αθλήματα το 2008, σε 20 το 2012 και σε 18 το2016. Σε αυτά όμως προσμετρώνται ως διαφορετικά οι καταδύσεις, η συγχρονισμένη κολύμβηση και η υδατοσφαίριση που μαζί με την κολύμβηση αποτελούν τα αθλήματα του υγρού στίβου. Επίσης ως διαφορετικά προσμετρώνται η ενόργανη με τη ρυθμική γυμναστική, που μαζί συγκροτούν το άθλημα της Γυμναστικής.

Αριθμός Αθλητών – τριών ανά άθλημα

Άθλημα 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016

Athletics

11

25

43

56

37

25

26

Weightlifting

5

10

7

10

4

1

1

Wrestling

11

8

7

18

3

2

1

Sailing

9

14

11

18

12

11

7

Shooting

3

3

2

11

1

3

2

Fencing

1

1

8

1

1

2

Aquatics

17

22

34

72

47

30

30

Gymnastics

2

10

11

13

9

9

9

Cycling

1

3

4

5

4

4

3

Tennis

4

2

1

4

2

Taekwondo

2 *

3

4

3

1

Rowing

2

5

4

4

5

11

6

Boxing

1

2

3

6

2

Basketball

12

23

12

Football

43

Pentathlon

1

1

2

Volleyball

2

30

4

2

Triathlon

1

1

1

Equestrian

1

7

Archery

1

6

2

1

1

Judo

2

1

14

4

2

2

Canoe-Kayak

1

6

3

1

Table Tennis

2

2

4

3

2

1

Handball

30

Field hockey

Badminton

2

Baseball

23

Softball

15

Golf

Rugby

Σε ότι αφορά το οικονομικό σκέλος της τετραετούς ολυμπιακής προετοιμασίας, η κρατική χρηματοδότηση ανερχόταν για το Πεκίνο (2005-2008) σε 28,42εκ.€, για το Λονδίνο (2009-2012) σε 12,89εκ.€ και για το Ρίο (2013-2016) σε 4,74εκ.€. Στο πλαίσιο των αναγκών χρηματοδότησης για την κάλυψη των υποχρεώσεων της Ολυμπιακής προετοιμασίας δημιουργήθηκε το Πρόγραμμα «Υιοθετήστε έναν αθλητή στο Δρόμο για το RIO 2016». Ειδικότερα στο Πρόγραμμα εντάχθηκαν 51 αθλητές/τριες και το ολοκλήρωσαν 50: 9 αθλητές/τριες της Κωπηλασίας, 12 αθλητές/τριες της Γυμναστικής, 7 αθλητές/τριες της Ιστιοπλοΐας, 2 αθλητές/τριες της Σκοποβολής, 3 αθλητές/τριες της Κολύμβησης, 7 αθλητές/τριες του Στίβου, 1 αθλητής της Ποδηλασίας, 4 αθλητές/τριες του Μπιτς Βόλλεϋ, 1 αθλήτρια της Ελευθέρας Πάλης, 1 αθλήτρια της Τοξοβολίας (διακοπή επιχορήγησης 14.10.2015), 5 αθλητές/τριες του Τζούντο. Οι χορηγοί, δηλ. εταιρείες, τράπεζες και ιδιώτες, έφτασαν τους 27 εντούτοις δεν είναι γνωστό το συνολικό ποσό της εισφοράς τους. Γενικώς προτιμήθηκαν «γνωστές περιπτώσεις», πολλές εκ των οποίων ίσως είχαν και άλλους χορηγούς. Από τα αθλήματα που επιχορηγήθηκαν, ένα (1) δεν προκρίθηκε στους Ο.Α. του Ρίο. Οι μετέπειτα μεταλλιούχοι Ολυμπιονίκες συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Ποιοτικός απολογισμός του συνόλου των «Υιοθετημένων» Αθλητών και Αθλητριών δεν βρέθηκε.

Επιχειρώντας να προσεγγίσουμε το μέλλον των ελληνικών συμμετοχών στους Ολυμπιακούς Αγώνες, – διαπιστώνουμε σε μία πρώτη ανάλυση, την ολοκλήρωση του κύκλου των επιτυχημένων ελληνικών αποστολών από το 1992 στη Βαρκελώνη. Τότε η ελληνική ομάδα κατετάγη στην 26η θέση της κατάταξης των μεταλλίων ενώ το ίδιο συνέβη και το 2016 στο Ρίο, ενισχύοντας το επιχείρημα περί ενός μεγάλου κύκλου επιτυχιών ο οποίος άνοιξε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και συνεχίστηκε για ένα τέταρτο ακόμα του αιώνα. Το 2016 στο Ρίο φαίνεται ότι έκλεισε μια σχεδόν 25ετή περίοδος συμμετοχών που έπειτα από την κορύφωση των επιτυχιών το 2004 επέστρεψε στα επίπεδα του 1992. Τρείς διοργανώσεις πριν την σημαντικότερη στιγμή της ελληνικής ολυμπιακής ιστορίας, το 2004 (1992, 1996, 2000) και τρείς μετά από αυτή (2008, 2012, 2016) ο ελληνικός αθλητισμός δείχνει να διήνυσε μια καμπύλη έπειτα από την οποία φαίνεται ότι ανοίγει μια νέα φάση της ιστορίας του. Είμαστε όμως προετοιμασμένοι γι’ αυτήν;

Ποια είναι η πραγματικότητα που αποτυπώνουν με σαφήνεια τα στοιχεία από τους παραπάνω πίνακες: ειδικότερα, η εκπροσώπηση των αθλημάτων έχει φθίνουσα πορεία μετά το 2004 σε πραγματικούς αριθμούς. Συνοπτικά να επισημάνουμε ότι η Ελλάδα είναι απούσα από το μισό ολυμπιακό πρόγραμμα. Ο αριθμός των αθλητών/τριών επανέρχεται σταδιακά στα επίπεδα του 1992 και αν μάλιστα συνεκτιμηθεί η αύξηση του αριθμού των συμμετεχόντων στους Αγώνες από τότε, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Αυτό το οποίο επίσης διαπιστώνεται είναι ότι η ελληνική ολυμπιακή ομάδα στη μεγάλη της πλειοψηφία απαρτίζεται σταθερά από αθλητές/τριες συγκεκριμένων αθλημάτων: του στίβου, του υγρού στίβου, της γυμναστικής, της ιστιοπλοΐας και περιοδικά της άρσης βαρών και της κωπηλασίας. Συνεπώς από το σύνολο των ολυμπιακών αθλημάτων η χώρα συμμετέχει στα μισά, έστω και μ’ έναν αθλητή δηλαδή, ενώ οι υπεύθυνες αρχές ρίχνουν το βάρος της προετοιμασίας κυρίως σε 4-5 αθλήματα.

Αυτό πρακτικά συνεπάγεται τον πνιγμό του ελληνικού αθλητισμού.

Εάν σ’ αυτά τα δεδομένα συνυπολογισθεί η δραματική συρρίκνωση της κρατικής χρηματοδότησης τα χρόνια της κρίσης, από 28,42εκ.€ για το 2008 σε 4,74εκ.€ για το 2016, τότε διαβλέπεται ξεκάθαρα ότι ο ελληνικός αθλητισμός βρίσκεται σε ένα κρίσιμο και οριακό σημείο, πλην των ελαχίστων αθλημάτων που προσελκύουν τη μερίδα του λέοντος της ισχνότατης κρατικής βοήθειας και της ιδιωτικής προσφοράς, για την οποία όμως δεν έχουμε συνολική καταγραφή, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις 11 Ομοσπονδίες Ολυμπιακών Αθλημάτων συμμετείχαν και εν τέλει 10 ολοκλήρωσαν στο Πρόγραμμα «Υιοθετήστε έναν αθλητή στο Δρόμο για το RIO 2016», ενώ στο Πρόγραμμα συμπεριλήφθησαν και επαγγελματίες αθλητές!!!

Στο Τόκυο το 2020 σχεδιάζεται η τέλεση 33 αθλημάτων και 324 αγωνισμάτων γεγονός το οποίο σημαίνει όσο κι αν είναι δύσκολο να το προμαντεύσει κανείς ότι τα ελληνικά χρώματα ενδεχομένως θα έχουν μειωμένη παρουσία στα επίπεδα του 1/3 περίπου του όλου ολυμπιακού προγράμματος. Να ληφθεί υπόψη ότι συνεχώς δυσκολεύουν οι προκρίσεις. Εντούτοις η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή (ΕΟΕ) διαμέσου της Επιτροπής Ολυμπιακής Προετοιμασίας (Επ.Ο.Π.) δεν έχει ακόμη σήμερα μια αξιόπιστη βάση δεδομένων για αθλητές και ομάδες υψηλού επιπέδου βάσει της οποίας θα παρακολουθείται η αγωνιστική τους εξέλιξη διαχρονικά, επιτρέποντας έτσι τον ορθολογικό σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου πλάνου ολυμπιακής προετοιμασίας που θα αφορά το σύνολο των ολυμπιακών αθλημάτων που καλλιεργούνται στη χώρα. Έλλειψη επιστημονικού δυναμικού? Ναι! Δυστυχώς η πρακτική δείχνει πως η προοπτική των ολυμπιακών αθλημάτων έχει μεγάλο βαθμό εξάρτησης και από τους εσωτερικούς συσχετισμούς στην ΕΟΕ, ενώ δεν δείχνει κανέναν να απασχολεί σοβαρά η υποεκπροσώπηση της χώρας στο μείζον τμήμα του ολυμπιακού προγράμματος της ερχόμενης διοργάνωσης. Εξάλλου επ’ ουδενί μπορούν να εκληφθούν ως αποτελεσματικού χαρακτήρα οι γενικοί στόχοι περί αποστολής άνω των 100 αθλητών και κατάταξης της χώρας στις 20 πρώτες των Ολυμπιακών του 2020. Οι ποσοτικές αυτές αναφορές απομακρύνουν από την προσπάθεια σοβαρής και ουσιαστικής αντιμετώπισης του ζητήματος.

Ένας ειλικρινής απολογισμός της τελευταίας διοργάνωσης σε αγωνιστικό επίπεδο φανερώνει το μέγεθος του προβλήματος της ελληνικής ολυμπιακής παρουσίας. Στο Ρίο η Ελλάδα κατετάγη στην 26 θέση ανάμεσα σε 206 χώρες κερδίζοντας έξι μετάλλια. Ποιο είναι όμως το προφίλ των αθλητών/τριών που απέσπασαν αυτές τις επιτυχίες; Η 20χρονη Άννα Κορακάκη με δύο ολυμπιακά μετάλλια (χρυσό στο πιστόλι από τα 25μ. και χάλκινο στο αεροβόλο πιστόλι από απόσταση 10μ.) προπονούνταν με τον πατέρα της έχοντας καταστήσει την προετοιμασία της μια οικογενειακή υπόθεση χωρίς συστηματική βοήθεια από τους επίσημους φορείς. Η Κατερίνα Στεφανίδη πήρε το χρυσό μετάλλιο στο άλμα επί κοντώ προπονούμενη στις ΗΠΑ όπου και διαμένει μόνιμα. Ο Σπύρος Γιαννιώτης στα 36 χρόνια του πήρε το ασημένιο μετάλλιο στον μαραθώνιο 10χλμ κολύμβησης σε ανοιχτή θάλασσα ολοκληρώνοντας μια μακρά πορεία στην κολύμβηση – ήταν ένα μετάλλιο που απηχεί το ταλέντο, τους κόπους και το πείσμα του αθλητή. Αντίθετα, τα μετάλλια του Λευτέρη Πετρούνια (χρυσό στην ενόργανη) και των Παύλου Καγιαλή και Παναγιώτη Μάντη στην ιστιοπλοΐα (κατηγορία σκαφών 470) μπορούν να συνδεθούν με τον προγραμματισμό της ολυμπιακής προετοιμασίας (2013 – 2016) ενώ συνεκτιμάται το ότι ζούν και προπονούνται στην Ελλάδα. Εάν λοιπόν τα τέσσερα από τα έξι ελληνικά ολυμπιακά μετάλλια του Ρίο οφείλονται ή εν πάση περιπτώσει αποδίδονται σε εξωγενείς παράγοντες και όχι στην εγχώρια επίσημη στήριξη τότε εκτός του ότι επαληθεύεται ο παραπάνω ισχυρισμός, περί επιστροφής δηλαδή στα επίπεδα της Βαρκελώνης, η ελληνική αθλητική ηγεσία πρέπει να επανεξετάσει την ακολουθούμενη προσέγγιση της στο θέμα της τετραετούς αθλητικής προετοιμασίας. Επισημαίνεται ότι πέραν της τρίτης ολυμπιακής θέσης και των ολυμπιακών μεταλλίων, η Ελλάδα στο Ρίο είχε μία τέταρτη θέση, μία πέμπτη, δύο έκτες θέσεις, μία έβδομη και δύο όγδοες θέσεις.

Κεντρικό ρόλο πρέπει να αναλάβει η Επ.Ο.Π ως βασικό εποπτικό όργανο που θα παρακολουθεί την αγωνιστική εξέλιξη πρωταθλητών/τριών από το σύνολο των ολυμπιακών αθλημάτων που καλλιεργούνται στη χώρα, με πληρέστερη γνώση του συνόλου των χορηγιών, αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας της, των κριτηρίων χρηματοδότησης, κ.λπ. Διαθέτει όμως την υλικοτεχνική υποδομή, την τεχνολογική και ιατρική στήριξη και τα υλικά μέσα για το έργο της; Σαφώς όχι!!! Επιπλέον ποιος ο ρόλος του «αόρατου» από τον ολυμπιακό προγραμματισμό Εθνικού Κέντρου Αθλητικών Ερευνών (ΕΚΑΕ);

Συμπερασματικά θα σημειώναμε ότι ο ελληνικός αθλητισμός υπέστη εκ βάθρων αλλαγές στα χρόνια της κρίσης (2009 – σήμερα ) οι οποίες δυστυχώς δεν εκτιμήθηκαν σε βάθος ως προς τις μελλοντικές τους συνέπειες. Αυτό που απαιτείται άμεσα -με βάση τα σημερινά δεδομένα-, είναι: α) ο βέλτιστος δυνατός συντονισμός μεταξύ της Πολιτείας, της ΕΟΕ και των χορηγών, ώστε να εξασφαλισθεί ότι δεν θα χάνονται αθλητικά ταλέντα στη χώρα και θα ανακοπεί η συρρίκνωση του ελληνικού αθλητισμού, β) o μακροχρόνιος προγραμματισμός κάθε Αθλητικής Ομοσπονδίας χωριστά.

Σημ.: Η ΕΟΕ διανύει μία περίοδο υποσκελισμένης παρουσίας στα Διεθνή Ολυμπιακά δεδομένα. Διανύουμε ήδη τον τρίτο χρόνο χωρίς εκπροσώπηση στην ΔΟΕ και με δικαστικούς αγώνες στη Διεθνή Επιτροπή Μεσογειακών Αγώνων (ΔΕΜΑ). Η ελληνική πλευρά οφείλει να συνεξετάσει το θέμα της αθλητικής της εκπροσώπησης μέσα στη γενικότερη προβληματική για την εξέλιξη του ολυμπιακού προγράμματος, το οποίο δεν είναι πλέον γιγαντωμένο -όπως γράφεται από τη δεκαετία του 1980- αλλά ξεχειλωμένο, με υπαρκτό τον κίνδυνο αλλοίωσης του ολυμπιακού θεσμού. Η πρόσφατη μάλιστα απόφαση διευθέτησης της φιλοξενίας των Αγώνων του 2024 και του 2028 με διαπραγμάτευση μεταξύ του Παρισιού και του Λος Άντζελες υπό την σκέπη και τις ευλογίες της ΔΟΕ οδηγεί στην πλήρη υπονόμευση της αρχής της περιφερειακής τέλεσης τους, όπως την οραματίστηκε ο Πιερ ντε Κουμπερτέν.

Είναι φανερό ότι το διεθνές ολυμπιακό οικοδόμημα το οποίο ισχυροποιήθηκε στα 20 χρόνια της προεδρίας του Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ υφίσταται τους κλονισμούς μιας μετάβασης. Το ερώτημα είναι προς ποια κατεύθυνση και με ποιο αποτέλεσμα στην ιδεαλιστική φυσιογνωμία των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων και ποιος ο ρόλος της χώρας μας.

Τα στοιχεία του πίνακα μέχρι τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας 2004 αντλήθηκαν από το Λεύκωμα Η Ελλάδα στους Ολυμπιακούς Αγώνες σε έκδοση της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, Συγγραφή: Τάσος Παπαχρήστου – Γιώργος Γάκης. Πληροφορίες αντλήθηκαν και από τον Τ.Σ. της ΕΟΕ, Σ. Καρέτο. Επεξεργασία στατιστικών στοιχείων : Ν. Χούτας, Πολιτικός Επιστήμονας – Ιστορικός.

About Petros Synadinos

Petros Synadinos is President of the Greek Archery Federation and Member of the Hellenic Olympic Committee

Check Also

The results of the Panhellenic Basketball Championship for Athletes with Intellectual Disabilities

Basketball

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*